Pháp lệnh Bộ đội biên phòng được Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa IX thông qua ngày 28/3/1997, có hiệu lực thi hành từ ngày 07 tháng 4 năm 1997 đã cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Đảng về bảo vệ Tổ quốc, xây dựng lực lượng vũ trang nói chung, bộ đội biên phòng nói riêng, là cơ sở pháp lý quan trọng để xây dựng bộ đội biên phòng chính quy, từng bước hiện đại, bảo vệ vững chắc chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia, bảo vệ an ninh, trật tự ở khu vực biên giới. Tuy nhên, sau hơn 20 năm thi hành, Pháp lệnh đã bộc lộ những vướng mắc, bất cập thể hiện trên một số vấn đề cơ bản như một số quy định về chức năng, nhiệm vụ của bộ đội biên phòng chưa được cụ thể hóa bằng các văn bản quy phạm pháp luật, chưa tạo hành lang pháp lý để bộ đội biên phòng xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới trong tình hình mới. Pháp lệnh Bộ đội biên phòng chưa cụ thể hóa về trách nhiệm quản lý nhà nước của các bộ, ngành, chính quyền và các lực lượng khác trong bảo vệ biên giới quốc gia. Pháp lệnh ban hành từ năm 1997 nên về hình thức, bố cục không phù hợp với Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015; nội dung, một số thuật ngữ không còn phù hợp với thuật ngữ trong các văn bản pháp luật chuyên ngành liên quan và nhiều nhiệm vụ, quyền hạn của bộ đội biên phòng đang được quy định tản mạn trong các luật chuyên ngành dẫn đến tình trạng khó theo dõi, mâu thuẫn về pháp luật, gây khó khăn cho quá trình thực thi nhiệm vụ ...