Việc thực hiện biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn mang tính giáo dục, góp phần quan trọng trong công tác phòng, ngừa và đấu tranh ngăn chặn có hiệu quả các loại tội phạm; ổn định tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Tuy nhiên, quá trình triển khai thực hiện Nghị định số 111/2013/NĐ-CP đã nảy sinh một số khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn áp dụng pháp luật.

Thứ nhất, là việc xác định đối tượng bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn. Theo quy định tại khoản 3 Điều 90 của Luật Xử lý vi phạm hành chính về đối tượng áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn thì "Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 18 tuổi 02 lần trở lên trong 06 tháng có hành vi trộm cắp, lừa đảo, đánh bạc, gây rối trật tự công cộng mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự". Trong khi đó, tại điểm c khoản 2 điều 4 Nghị định số 111/2013/NĐ-CP quy định: “Đối tượng là người từ đủ 14 tuổi đến dưới 18 tuổi, trong 06 tháng đã ít nhất hai lần bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi trộm cắp, lừa đảo, đánh bạc, gây rối trật tự công cộng, thì thời hiệu là 06 tháng, kể từ ngày thực hiện lần cuối một trong những hành vi vi phạm hành chính nêu trên bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định”.

Theo đó, có ý kiến cho rằng Luật Xử lý vi phạm hành chính quy định 02 lần trở lên trong 06 tháng có hành vi vi phạm, nghĩa là trong 06 tháng, đối tượng có lần thứ hai trở lên vi phạm pháp luật thì được đưa vào giáo dục tại xã, phường, thị trấn và không đề cập vấn đề đã bị xử phạt vi phạm hành chính hay chưa. Tuy nhiên, nếu áp dụng Nghị định số 111/2013/NĐ-CP thì trong 06 tháng đã ít nhất hai lần bị xử phạt vi phạm hành chính, nghĩa là phải có lần thứ 03 trở lên trong 6 tháng có hành vi vi phạm hành chính và trước đó đã hai lần bị xử phạt vi phạm hành chính.

Với các quy định như đã nêu trên đây, những người có thẩm quyền tổ chức thực hiện còn lúng túng trong cách hiểu và áp dụng các quy định pháp luật.

Thứ hai, với quy định: trong 06 tháng đã ít nhất hai lần bị xử phạt vi phạm hành chính, thì có thể hiểu là trong 06 tháng đã ít nhất hai lần bị xử phạt vi phạm hành chính và khi có hành vi vi phạm hành chính lần thứ 03 mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự thì không ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính tại lần vi phạm này mà lập biên bản vi phạm và hồ sơ áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn (khoản 3 Điều 4 Nghị định số 48/2014/TT-BCA ngày 17 tháng 10 năm 2014 của Bộ Công an Quy định chi tiết thi hành một số điều của Nghị định số 111/2013/NĐ-CP ngày 30 tháng 9 năm 2013 quy định chế độ áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn), thì trong thực tế hầu như rất ít đối tượng đủ điều kiện để đưa vào giáo dục tại xã, phường, thị trấn. Vì vậy, việc áp dụng biện pháp xử lý vi phạm hành chính giáo dục ở cơ sở thời gian qua gặp nhiều khó khăn, người vi phạm đã lợi dụng quy định này để tái phạm là khá phổ biến.

Thứ ba, một số đối tượng được giáo dục đang trong thời gian áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn thì vắng mặt tại nơi cư trú nhưng không có lý do chính đáng, không thực hiện việc khai báo tạm vắng theo quy định của pháp luật về cư trú, không trình báo với Công an cấp xã nơi mình đến tạm trú, không có xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc Công an cấp xã nơi tạm trú về thời gian tạm trú và việc chấp hành pháp luật tại nơi đến tạm trú… theo quy định của pháp luật. Điều đó đã ít nhiều ảnh hưởng đến hiệu quả áp dụng biện pháp này./.