Tuy nhiên, người lao động thuê phòng trọ của chị có thời gian ở lâu dài hơn, các em sinh viên thì chỉ thuê phòng trong khoảng thời gian đi học, do đó, chị Minh thường chỉ đăng ký tạm trú đối với những người thuê dài ngày, còn những trường hợp thuê thời gian ngắn chị không thực hiện thủ tục đăng ký tạm trú. Trong một lần ngồi nói chuyện cùng với bà Tâm – là một công chức đã nghỉ hưu theo chế độ - về việc dạo này trong khu phố thường xuyên xảy ra trộm cắp, chị phàn nàn:

- Bác này, mấy hôm trước nhà ông Tuấn mới xảy ra vụ trộm đấy, nghe bảo nó vào tận phòng ngủ lấy hết tiền mặt của gia đình. Trộm cướp thời nay táo tợn quá bác ạ!

- Ôi chao, thế đã là gì, tháng rồi nhà chị Hoa xóm trên cũng thế, công an về làm việc cả một ngày, nghe ông nhà tôi kể lại chúng nó bẻ khóa cổng khóa nhà, vào dọn sạch đồ đạc có giá trị luôn mà. Hàng xóm lại cứ tưởng nhà chị ấy dọn nhà đi đâu cơ nên không ai hỏi – bác Tâm thở dài - Đúng rồi, nhà cô kinh doanh phòng trọ thế kia người ta nghe cũng sợ đấy, khéo lại mất khách chứ không đùa. À mà hôm qua có mấy anh ở công an phường với Ủy ban nhân dân phường tuyên truyền về đăng ký thường trú, tạm trú đấy cô biết không?

- Tuyên truyền mấy việc đó để làm gì vậy ạ? – chị Minh giật mình hỏi

-  Còn để làm gì nữa, đăng ký tạm trú giúp Nhà nước biết được nơi cư trú của cá nhân nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp gắn liền với nơi cư trú đó, ví dụ như các nhu cầu về học tập, công việc, khám chữa bệnh,...Trong trường hợp lợi ích và các nhu cầu cơ bản của mình bị xâm phạm, người dân có quyền lên tiếng. Ngoài ra, việc đăng ký thường trú, tạm trú có vai trò quan trọng trong công tác quản lý cư dân, quản lý xã hội của Nhà nước cũng như đối với công tác nghiệp vụ của lực lượng an ninh nhân dân. Ví dụ như gần đây xảy ra nhiều vụ trộm cắp trong khu phố như vậy, lực lượng công an cũng phải nắm rõ tình hình tạm trú của người dân gần đây để thuận lợi cho công tác điều tra chứ - Bà Tâm giải thích.

- Ôi! Thế thì chết rồi, lâu nay cháu không đăng ký tạm trú cho mấy cháu sinh viên, vì nghĩ chúng nó thuê phòng thời gian ngắn thôi, không như mấy anh, chị công nhân khu công nghiệp. Bác có biết điều kiện để đăng ký tạm trú không ạ?

- Có nhé, theo Điều 27 Luật Cư trú năm 2020 quy định về điều kiện đăng ký tạm trú như sau:

1. Công dân đến sinh sống tại chỗ ở hợp pháp ngoài phạm vi đơn vị hành chính cấp xã nơi đã đăng ký thường trú để lao động, học tập hoặc vì mục đích khác từ 30 ngày trở lên thì phải thực hiện đăng ký tạm trú.

2. Thời hạn tạm trú tối đa là 02 năm và có thể tiếp tục gia hạn nhiều lần.

3. Công dân không được đăng ký tạm trú mới tại chỗ ở quy định tại Điều 23 của Luật này.

- Vậy là mấy cháu sinh viên đang thuê phòng trọ của cháu đều phải đăng ký tạm trú cả rồi. Thế thì thủ tục đăng ký tạm trú là như thế nào vậy ạ?

Bác Tâm suy nghĩ một chút rồi lật giở lại tờ gấp tuyên truyền được phát hôm trước ra và chỉ cho chị Minh đọc, Điều 28 Luật Cư trú năm 2020 quy định về hồ sơ, thủ tục đăng ký tạm trú, gia hạn tạm trú như sau:

1. Hồ sơ đăng ký tạm trú bao gồm:

a) Tờ khai thay đổi thông tin cư trú; đối với người đăng ký tạm trú là người chưa thành niên thì trong tờ khai phải ghi rõ ý kiến đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ, trừ trường hợp đã có ý kiến đồng ý bằng văn bản;

b) Giấy tờ, tài liệu chứng minh chỗ ở hợp pháp.

2. Người đăng ký tạm trú nộp hồ sơ đăng ký tạm trú đến cơ quan đăng ký cư trú nơi mình dự kiến tạm trú.

Khi tiếp nhận hồ sơ đăng ký tạm trú, cơ quan đăng ký cư trú kiểm tra và cấp phiếu tiếp nhận hồ sơ cho người đăng ký; trường hợp hồ sơ chưa đầy đủ thì hướng dẫn người đăng ký bổ sung hồ sơ.

Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ đầy đủ và hợp lệ, cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thẩm định, cập nhật thông tin về nơi tạm trú mới, thời hạn tạm trú của người đăng ký vào Cơ sở dữ liệu về cư trú và thông báo cho người đăng ký về việc đã cập nhật thông tin đăng ký tạm trú; trường hợp từ chối đăng ký thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

3. Trong thời hạn 15 ngày trước ngày kết thúc thời hạn tạm trú đã đăng ký, công dân phải làm thủ tục gia hạn tạm trú.

Hồ sơ, thủ tục gia hạn tạm trú thực hiện theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này. Sau khi thẩm định hồ sơ, cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm cập nhật thông tin về thời hạn tạm trú mới của người đăng ký vào Cơ sở dữ liệu về cư trú và thông báo cho người đăng ký về việc đã cập nhật thông tin đăng ký tạm trú; trường hợp từ chối đăng ký thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

- Sao nghe có vẻ phức tạp vậy bác nhỉ, hay là thôi, dù sao chúng nó cũng chỉ là sinh viên, lo ăn lo học, đời nào dám đi ăn trộm ăn cắp, không đăng ký tạm trú có lẽ cũng không sao đâu bác nhỉ? – chị Minh phân vân.

- Thế làm sao được, cô mà không đi đăng ký tạm trú thì sẽ bị xử phạt đấy biết không ?

- Bị phạt nữa hả bác? cháu không biết gì về việc này cả, thế hình thức xử phạt đối với việc không đăng ký tạm trú là như thế nào vậy bác?

- Để tôi chỉ cho cô xem, theo quy định tại khoản 1 Điều 9 Nghị định số 144/2022/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 202 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình, quy định như sau: 

1. Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:

a) Không thực hiện đúng quy định về đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú, xóa đăng ký thường trú, xóa đăng ký tạm trú, tách hộ hoặc điều chỉnh thông tin về cư trú trong Cơ sở dữ liệu về cư trú;

b) Không thực hiện đúng quy định về thông báo lưu trú, khai báo tạm vắng;

c) Không xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, xác nhận thông tin về cư trú, giấy tờ khác liên quan đến cư trú theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền.

 - Như vậy, đối với hành vi không đăng ký tạm trú trong trường hợp trên thì cô sẽ bị xử phạt từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đấy – Bác Tâm nhấn mạnh.

Nghe bà Tâm nói, chị Minh cảm thấy rất bối rối, chị không ngờ một hành động chủ quan của mình lại có thể dẫn tới hành vi vi phạm quy định pháp luật. Chị ngay lập tức quả quyết nói với bác Tâm.

- Cháu cám ơn bác nhé, ngay chiều nay cháu sẽ chuẩn bị giấy tờ, hồ sơ để đi đăng ký tạm trú cho các bạn sinh viên thuê phòng. Lâu nay cháu không biết, nay chính quyền đã thực hiện tuyên truyền rộng rãi, được tiếp cận với các quy định, chủ trương của Nhà nước thì nhất định phải thực hiện cho đúng bác nhỉ!

- Đúng rồi đấy, nhưng sau lần này, cô nhớ phải theo dõi tin tức, báo đài và chịu khó tham dự các cuộc tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật do Ủy ban nhân dân tổ chức nhé, mình phải chủ động tìm hiểu, tiếp cận, tự trang bị cho mình kiến thức pháp luật mới chấp hành đúng chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước được! – bà Tâm dặn dò.

- Vâng ạ, nhất định rồi!

Cả hai cùng cười vang vui vẻ, hòa cùng với tiếng tiếng ve rộn ràng của những ngày đầu hè.